Zo betrek je juristen bij diversiteitsbeleid

Als vernieuwend diversiteitsbeleid intern stukloopt bij de juridische afdeling, verliest iedereen. Gelukkig kan het ook anders: door samen te werken met juristen, hen in een vroeg stadium te betrekken en niet alleen te vragen de juridische details te zien maar juist het grotere plaatje, komt diversiteitsbeleid pas echt tot wasdom.

Op het eerste gezicht lijkt er binnen bedrijven een tweedeling te bestaan tussen het diversiteitsteam en de juridische afdeling. Grof gesteld: zij die zich inspannen voor diversiteit zien juristen als hoeders van de status quo en vinden het vooral vervelend dat ze hun initiatieven blokkeren en zo vernieuwing in de weg staan. De juristen vinden het op hun beurt vervelend dat ze niet in een vroeg stadium al door het diversiteitsteam worden betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe initiatieven. In het ergste geval zorgt deze dynamiek ervoor dat er geen vernieuwend (of effectief) diversiteitsbeleid tot stand kan komen. Terwijl een productieve samenwerking tussen deze twee partijen diversiteitsbeleid kan acceleren door een goede balans te vinden tussen risk en reward.

Het juridische landschap

Maar weinig statuten bevatten bepalingen over wat bedrijven wél kunnen doen om diversiteit, gelijkheid en inclusie te stimuleren. Vaker gaat het vooral over wat bedrijven niet mogen doen. Dat geldt onder meer voor het verzamelen en verwerken van werknemersdata, het meenemen van factoren als geslacht en culturele achtergrond in de selectieprocedure, of het opstellen van bepaalde doelen of quota. Waar de diversiteitsafdeling wil vernieuwen, waakt de juridische afdeling voor het risico dat er statuten of (inter)nationale regelgeving overtreden wordt. En dat kan frictie opleveren.

Een stappenplan voor samenwerking

Om tot effectief en juridisch voldoende onderbouwd diversiteitsbeleid te komen, zullen beide afdelingen moeten samenwerken. Daar kan het volgende stappenplan bij helpen.

1. Overzicht verkrijgen
   Om makkelijk door een bedrijf te navigeren, is kennis van het landschap nodig. Wat is de huidige situatie? Wie houdt zich bezig met diversiteit, zijn daar al juristen bij betrokken? Wat zijn de pijnpunten? In welk stadium in een proces wordt normaal gesproken de juridische afdeling betrokken?
2. Geef context en schets doelen
   Vraag de juridische afdeling niet alleen om details te checken, maar betrek de juristen bij de doelen van het diversiteitsbeleid. Zo kunnen zij gerichter meedenken met wat mogelijk is binnen de statuten en regelgeving.
3. Betrekken in een vroeg stadium
   De beste manier om de juridische afdeling mee te krijgen, is om ze vanaf het de start te betrekken bij een nieuw initiatief. Zo raken zij ook geïnvesteerd in het resultaat. Op deze manier voorkom je het scenario waarin een geweldig initiatief op het laatste moment wordt afgeschoten omdat het juridisch niet zou kloppen.
4. Bepaal het risico
   Juristen lopen het liefst geen enkel risico (en laten we eerlijk zijn, wie wel?), maar risico’s bestaan in meer of mindere mate. Als iets juridisch “niet kan”, probeer er dan het fijne van te weten te komen. Wat is precies het risico dat het bedrijf zou lopen door het wel te doen? Zijn er rechtszaken over dit detail geweest? En zo ja, hoe verliepen die? Weegt dit risico misschien op tegen het risico dat het bedrijf neemt door niet te investeren in diversiteit en inclusie? Zijn er manieren om het risico te verkleinen zonder de kern van het initiatief aan te passen?