Waarom skills de nieuwe diploma’s zijn

Competentiegericht werven brengt meer en divers IT-talent in beeld

Steeds meer IT-bedrijven focussen tijdens het wervingsproces op vaardigheden in plaats van op titels en diploma’s. Dit heet competentiegericht werven en heeft de potentie om het personeelstekort en het diversiteitsprobleem in de IT-sector heel concreet te tackelen.

Er is een enorme vijver van bekwaam en divers IT-talent die bedrijven nog vaak links laten liggen; mensen zonder een hbo- of masterdiploma. Zij zitten vast in slecht betaalde banen en kunnen niet doorstromen omdat ze het juiste diploma missen. Tegelijkertijd snakken IT-bedrijven naar vakkundig personeel. Maar ze zien deze enorme groep over het hoofd omdat ze, onterecht, blijven focussen op diploma’s en referenties. Dat kan anders.

Volgens het maartnummer 2023 van Harvard Business Review bestaat er een redelijk simpele en bewezen oplossing voor het personeelstekort in de IT; kijk tijdens het werving- en selectieproces naar de vaardigheden van een potentiële werknemer, in plaats van een enkelzijdige focus op zijn/haar diploma’s.

Arbeidsmarkt van morgen

Deze verandering begint bij het schrappen van dit soort vacatureteksten: ‘De geschikte kandidaat heeft minstens vijf jaar werkervaring en is in het bezit van een relevant diploma’. Volgens het in 2022 verschenen rapport ‘De arbeidsmarkt van morgen’ is zo’n traditionele focus op het cv ‘incompleet en onvolledig’. Het zegt namelijk weinig over de skills en vaardigheden van een potentiële werknemer.

Ook is bij cv-gericht werven volgens datzelfde onderzoek de kans op een mismatch (de verkeerde persoon op de verkeerde plaats) groot. Cv-gericht werven zegt namelijk te weinig over hoe goed iemand bij het bedrijf past. Het onderzoek concludeert dat de beperkte blik op diploma’s de instroom van nieuw en divers talent remt. Wat zonde is, omdat studie na studie aantoont dat juist diverse teams zorgen voor meer productiviteit en innovatie.

Van mismatch naar teamspeler

Een transparante arbeidsmarkt met gelijke kansen vraagt dus om het schrijven van vacatureteksten die focussen op vaardigheden in plaats van diploma’s. Naast de kennis en ervaring van mensen ga je als werkgever bij het wervingsproces onderzoeken of iemand echt past bij jouw bedrijf; is deze persoon een bruggenbouwer of goed in het oplossen van conflicten? Welk karakter en welke vaardigheden hebben wij nu nodig om het bestaande team te complimenteren?

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat hard skills niet belangrijk zijn. Competentiegericht werven werkt goed voor IT-banen als beveiliging analist, database-manager en user interface designer. De soort banen waarvoor niet per se een vierjarig diploma nodig is, maar waarvoor werknemers de nodige hard skills ook via niet-traditionele manieren kunnen leren (trainingen etc.).

Vaardigheden eerst

Praktijkvoorbeeld SkillsFirst bij IBM

In 2012 was 90 procent van de Amerikaanse vacatures van IBM gericht op kandidaten met een relevant bachelordiploma. Maar de techreus worstelde met het vinden van geschikte kandidaten voor sleutelposities in het bedrijf. Om een bredere pool van talent aan te trekken besloot IBM haar werving- en selectiebeleid om te gooien en kwam met het SkillsFirst Initiative. Alle vacatures werden herschreven met een nadruk op specifieke vaardigheden die nodig zijn voor de baan in plaats van een focus op diploma’s en referenties. Een gemengd team van HR-managers en leidinggevenden identificeerden de meest belangrijke kwalificaties voor verschillende startersfuncties. Ze kozen voor een combinatie van specifieke hard skills, zoals kennis van bepaalde software en programma’s, en soft skills – persoonlijke eigenschappen zoals leergierigheid en goed kunnen samenwerken. Daarnaast verbrede IBM haar talentenpool door stages te ontwikkelen voor leerlingen op de middelbare school die zo werkervaring kunnen opdoen bij het bedrijf.

Nieuwe blik op talent

Om deze verandering succesvol te laten zijn is een ding heel belangrijk, ontdekte onderzoekers van de Harvard Business School. Een onderzoeksteam analyseerde wie beter presteerde op de werkvloer; afgestudeerden of personeel met een middelbaar diploma en wat scholing en training. De conclusie van het onderzoek is dat je voor een goede samenwerking, initiatief tonen, kritisch denken en productief zijn niet per se een bachelordiploma nodig hebt. Wat wel nodig is, is een nieuwe blik op talent.

Om het hardnekkige idee dat afgestudeerden waardevoller zijn dan niet-afgestudeerden (vooral als deze vrouw en/of van kleur zijn) te bestrijden kan taal een belangrijke rol spelen. In Amerika noem je IT-werknemers zonder universitair diploma daarom sinds kort ‘new collars’ (nieuwe boorden), afgeleid van de term voor ‘white collars’ (hooggeschoolde ambtenaren) en ‘blue collars’ (arbeiders die juist niet achter een computer zitten).

Opmars van de ‘nieuwe boorden’

De opmars van de ‘nieuwe boorden’ laat zien dat bedrijven die bij het zoeken naar geschikt personeel filteren op een bachelordiploma zichzelf te kort doen en inefficiënt werven. Als zij de oogkleppen afgooien openbaart zich een grote diverse groep vol talent die staat te trappelen om in de IT-sector aan de slag te gaan. Door de inhoud niet langer ondergeschikt te maken aan een bepaalde titel of diploma dragen werkgevers bovendien bij aan een gelijkwaardige en eerlijkere arbeidsmarkt.