In gesprek met: Alexander Jansen. Gelijkwaardigheid is werk

Revka Bijl, schrijver, docent en ervaren dagvoorzitter, gaat in gesprek met Alexander Jansen, Communication Lead Nederland bij TikTok , over een van de meest prangende onderwerpen in de moderne bedrijfswereld: diversiteit en inclusie. In dit openhartige interview deelt Alexander zijn persoonlijke ervaringen met genderdiversiteit op de werkvloer, de uitdagingen van inclusie binnen een wereldwijd platform, en hoe TikTok de balans probeert te vinden tussen culturele gevoeligheden en wereldwijde impact. Onder het thema “Gelijkwaardigheid is werk” reflecteert Alexander op zijn eigen reis, de rol van queer-emancipatie binnen TikTok, en de voortdurende inspanningen om inclusiviteit in elke laag van de organisatie door te voeren.

Hoe kijk jij naar Diversity Day?

‘Dit is absoluut nog nodig. Als we het over genderdiversiteit hebben, dan is dat een ding waar ik zelf mee te maken heb. Ik heb bij een eerdere werkgever meegemaakt dat ik mezelf niet kon zijn op werk. En dat zette enorm de rem op wie ik als persoon, als professional kon zijn en op mijn ontwikkeling. Dus ik denk dat het heel belangrijk is dat we die gesprekken blijven voeren. Je ziet wel dat er meters gemaakt worden, maar je ziet ook waar de uitdagingen liggen.’

Wat voor uitdagingen bedoel je?

‘Soms is het net iets te makkelijk meegaan met de bestaande flow. Bijvoorbeeld dat je een man moet betrekken in een gesprek met het bestuur. ‘Want een man luistert naar een man.’ Dat vind ik een absurd uitgangspunt. Want het probleem ligt dan daar en dat probleem moet fundamenteel aangepakt worden. Daarmee creëer je verandering. Je wilt dat die man niet alleen maar naar een man luistert: je wilt dat die man ook gewoon naar een vrouw luistert. Je wilt dat die man luistert naar iemand die non-binair is. Je wilt dat die man luistert en dat het bestuur besluiten neemt op basis van een breder perspectief.’

Je wilt dat die man niet alleen maar naar een man luistert: je wilt dat die man ook gewoon naar een vrouw luistert. Je wilt dat die man luistert naar iemand die non-binair is. Je wilt dat die man luistert en dat het bestuur besluiten neemt op basis van een breder perspectief.’

Alexander Jansen, Communication Lead Nederland bij TikTok.

Dat is haast een  workaround en niet  fundamenteel?

‘Ja, het is een workaround en zolang je dat blijft inzetten als middel, creëer je geen verandering. Want dan blijf je het probleem bespreken op lagere niveaus. Terwijl het ook op het hogere niveau moet. In boardrooms moet het besproken worden, want zij maken uiteindelijk het beleid, zij maken de besluiten die de rest van de organisatie vormgeven en invloed hebben op hoe inclusief de organisatie is.’

Wat betekenen de woorden diversiteit en inclusie bij TikTok?

‘Dat is best een gecompliceerd verhaal. We werken wereldwijd, dus dan heb je natuurlijk heel veel culturele diversiteit. Dat kan af en toe problemen opleveren, je moet daarin op een goede manier met elkaar omgaan. Als je kijkt naar onze organisatie in Europa, komen we qua man vrouw-verhouding in de buurt van 50-50, afhankelijk van de verschillende businesses waar je mee te maken hebt.’

En hoe krijgen DE&I vorm in termen van beleid?

‘We hebben een framework, we noemen ze ByteStyles, vanuit het moederbedrijf ByteDance, die dat al een beetje vorm moet geven. Maar niet veel dingen zijn echt zwart op wit gezet. Er wordt nu ook gewerkt aan harde regels. Dat is een moeilijk proces omdat we dat letterlijk met de hele wereld moeten afstemmen. Stap voor stap proberen we ervoor te zorgen dat mensen begrijpen wat een inclusieve omgeving is. En dat gaat dan van trainingen tot de daadwerkelijke uitvoer en de praktijk. Respectvol met elkaar omgaan. Dat is het uitgangspunt.’

Dat is dus het uitgangspunt op de werkvloer, worden er ook gesprekken over gevoerd met betrekking tot jullie product?

‘Dat is ook hartstikke belangrijk natuurlijk. Wat wij doen met onze community guidelines, wat wel en niet op het platform mag, daar hebben wij wereldwijde richtlijnen voor. Maar we staan daarin wel variatie toe op basis van bepaalde lokale wet- en regelgeving. Daar moeten we gewoon rekening mee houden.’

Heb je daar voorbeelden van?

‘Nou, er zijn landen in de wereld waar je niet zichtbaar queer mag zijn. Dat kan gevaar opleveren voor de personen op het platform in die bepaalde regio’s.Dat gevaar wil je natuurlijk ook niet creëren.’

Hoe vind je daarin dan de balans?

‘Wij zeggen niet dat je geen queer content op het platform mag zetten. Dat is uiteindelijk je eigen keus. Maar het kan wel zo zijn dat overheden dan tegen ons zeggen: ‘Dit mag niet op jouw platform staan. Kom maar even uitleggen.’ Zij gaan dan verzoeken indienen om het eraf te halen. En dan is het aan ons om te beoordelen, doen we dat wel of niet? Over het algemeen zullen we zeggen: nee, dat doen we niet. Tenzij het onze eigen richtlijn overtreedt. Maar daarnaast heb je het ook over de persoonlijke veiligheid van mensen in kwestie.’

Opereren in landen waar je niet queer mag zijn, hoe kijk jij daar persoonlijk naar?

‘Als queer persoon is het in veel gebieden gewoon niet veilig om jezelf te zijn, ook niet online. Maar tegelijkertijd kan het wel een hele mooie space zijn om heel veel te leren over wat dat nou uiteindelijk inhoudt. Ik heb veel van TikTok geleerd over wat het is om queer te zijn en daarin mijn eigen ontwikkeling doorgemaakt. Die content kan iedereen gewoon terugvinden. Daar staan geen restricties op.’

Dus in dit geval is een workaround juist nodig om te emanciperen?

‘In bepaalde gebieden ter wereld, absoluut. Dat is eigenlijk de spagaat waar je in kan zitten. Het is fantastisch om de positieve impact die het platform kan hebben, te zien. Vanuit een queerperspectief en een emancipatieperspectief in de bredere zin. De culturele impact alleen al, is waanzinnig. Dan kun je zeggen: is dat nou goed of is dat nou slecht? Dat is nog een afweging, een vraag waar ik geen antwoord op heb.’

En met zo’n wereldwijde organisatie zullen er ook regionale verschillen zijn op het gebied van DE&I?

’Dat soort beleid wordt nu pas allemaal ontwikkeld, we hebben wel al zaken als anti-harrasment, vastgelegd. Maar omdat je als organisatie uit verschillende regios ter wereld komt, zie je dat bijvoorbeeld queeremancipatie niet overal een issue is.’

Dan is het wel extra bijzonder dat jij in Pride bestuur van TikTok zit?

‘Er wordt binnen de organisatie wel erkend dat het belangrijk is dat de verschillendediversiteiten plekken kunnen vinden om gesprekken te voeren. Voor Joodse collega’s hebben we een community, voor zwarte collega’s hebben we een community, voor families hebben we een community, voor de Latino’s hebben we een community en ga zo maar door. Al die spaces die zijn er om connectie met elkaar houden.’

Wat doe je als lid van het Pride bestuur?

‘Ik zorg ervoor dat medewerkers weten waar ze moeten zijn op het moment dat ze vragen hebben over wat de community voor hen kan betekenen. Ik faciliteer evenementen door heel Europa waar mensen bij elkaar kunnen komen in de kantoren die we hebben. Sessies rondom een queergerelateerd thema bijvoorbeeld. Daarnaast is er ook het schakelen met global D&I. Dan kaarten we aan waar we nog geen beleid hebben, voor zaken als transitieverlof bijvoorbeeld. En ik kijk hoe we in onze regio een rol van betekenis kunnen spelen.’

Heb je daar een voorbeeld van?

‘Dit jaar hebben we samengewerkt met het COC omdat wij hen meer handvatten willen geven om zichtbaarder te zijn op sociale media. Dat doen we omdat we sterk geloven in de boodschap die zij moeten en willen uitdragen. Maar we zien dat er ook veel ruimte is om dat nog beter te doen. Dus dan zetten we hen aan tafel met creators van TikTok, om te laten zien hoe ze meer impact kunnen hebben.’

Waar zou je over vijf jaar willen staan met dit onderwerp?

‘Ik hoop op overheidsbuy-in voor een queerperspectief. Want ik denk dat accountability ervoor zorgt dat we meer nadenken over wat queerinclusie op de werkvloer nou eigenlijk betekent.’

Heb je nog een laatste tip of trick?

‘Je moet het in de positieve zin zien. Diversiteit is iets wat gevierd moet worden, maar er zijn ook uitdagingen. Het is gewoon werk. Gelijkwaardigheid is gewoon werk. Mijn vader is homo en hij is bij een grote Nederlandse olieopslagorganisatie ontslagen omdat hij uit de kast kwam. En dat was 15 jaar geleden. Dat is helemaal niet zo lang geleden. Er is nog genoeg te doen.’